Dzięki uprzejmości redakcji Portalu Wirtualne Pniewy mam zaszczyt prowadzić dla Państwa stały cykl impresji historycznych. Mam nadzieję, że będą one dla Państwa interesujące. Dziś kolejne spotkanie.
Polityk i kompozytor
Gdyby ktoś postronny śledził każdą jego wolną chwilę, z pewnością nie odgadłby jego profesji. Uznałby go w pierwszym rzędzie za muzyka, a w następnej kolejności za literata. Tymczasem nasz bohater ? oddając się z pasją obu tym dziedzinom ? był jednak pierw kimś innym. Był politykiem. I chociaż pochodził z polskiego, książęcego rodu, odznaczał się tym, że był zagorzałym stronnikiem Prus.
Antoni Radziwiłł, bo o nim tu mowa, z ramienia swych pruskich zwierzchników, pełnił urząd namiestnika Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Urodził się w Wilnie, w 1775 roku, ale swe młodzieńcze lata spędził głównie w Berlinie. Związki z tym miastem zaowocowały nie tylko małżeństwem z bratanicą króla Prus Fryderyka Wielkiego ? Fryderyką Hohenzollern ? ale i jego trwałą orientacją pro-pruską. Za misję swego życia uznał więc mediację pomiędzy Polakami, a pruskimi zaborcami. Prób takich działań podejmował Antoni wiele, ale dwie stosunkowo najgłośniejsze okazały się nieudane. Pierwsza to pomysł wystąpienia Polaków u boku pruskiego przeciw Napoleonowi, a druga ? idea przeciągnięcia księcia Józefa Poniatowskiego na stronę prusko ? rosyjską w roku 1813.
Antoni Radziwiłł 1775-1833
Wszystkie te działania sprawiły, że w roku 1815 pruscy zaborcy mianowali Antoniego Radziwiłła pierwszym i jedynym księciem ? namiestnikiem obdarzonego autonomią Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Z czasem autonomia ta była przez rząd w Berlinie systematycznie zawężana tak, że z czasem funkcja namiestnika sprowadzona została do elementów czysto reprezentacyjnych.
Choć był szeroko znanym mecenasem uczącej się młodzieży oraz animatorem polskiej kultury, jako człowiek z natury bojaźliwy, niemal nie przeciwstawiał się germanizacyjnym zapędom swoich mocodawców. Mimo to na jego korzyść zapisać należy interwencje u władz pruskich na rzecz wystawiania w poznańskim Teatrze Miejskim polskich sztuk teatralnych. Jego niemiecka żona była paradoksalnie osobą niezwykle Polakom życzliwą. To z jej inicjatywy powstała w Poznaniu pierwsza żeńska uczelnia, zwana inaczej szkołą Luizy. Dziś tradycje tej placówki kontynuuje poznańskie liceum imienia Dąbrówki.
Jego polityczną karierę przerwał tak naprawdę wybuch Powstania Listopadowego. W roku 1831 Prusacy najpierw zawiesili Antoniego w funkcji namiestnika, by następnie przekształcić Wielkie Księstwo Poznańskie w Poznańską Prowincję Pruską.
Odrębną sprawę stanowi kulturalna działalność Antoniego Radziwiłła. Książę był przede wszystkim uzdolnionym kompozytorem, wiolonczelistą i gitarzystą. Jego berliński pałac był jednym z najistotniejszych w tym mieście ośrodków życia muzycznego, literackiego i teatralnego. Do jego osobistych przyjaciół należeli zaś między innymi choćby Johann Wolfgang von Goethe czy Ludwik van Beethoven.
W swojej rezydencji w wielkopolskim Antoninie książę kilkukrotnie gościł też Fryderyka Chopina, który zadedykował mu mu dwa swoje utwory. On też ? jak i znany włoski skrzypek Nicolo Paganini ? koncertowali udanie w poznańskiej siedzibie namiestnika. Ten przyjaciel Feliksa Mendelsona, polski arystokrata, zasłynął jednak najbardziej czymś innym. Był bowiem pierwszym kompozytorem muzyki do słynnego Fausta jego kompana Goethego. Premiera tego utworu miała miejsce już po śmierci księcia, w roku 1835.
Antoni Radziwiłł, polski magnat, człowiek wielce uzdolniony także plastycznie, zmarł w roku 1833. I choć swe życie zakończył w Berlinie, to wraz z żoną spoczywa do dziś w kościele w swym ukochanym i stworzonym przez siebie Antoninie.
The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.